Μιλώντας για την ταινία της Joanna Grudzinska «Επανάσταση – Σχολείο» (2016)
Η προβολή της ταινίας στο Στέκι της Λαϊκής Συνέλευσης Γκύζη είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε τους δασκάλους της Ευρώπης κοντά στους οποίους έκαναν μάθημα την παιδαγωγική οι δικοί μας δάσκαλοι, σ’ έναν κοινό αδιαίρετο πυρήνα διεθνισμού. Τα παιδαγωγικά ονόματα, όπως του Φεριέρ, του Κόρτσακ, της Μοντεσσόρι, του Μακαρένκο, της Κρούπσκαγια, του Νηλ και του Φρενέ ενώνονται με την ελληνική ιστορία της εκπαίδευσης και τους δικούς μας δασκάλους – και μάλιστα στο Πεδίο του Άρεως που παίζεται η ταινία της Joanna Grudzinska.
Η Ρόζα Ιμβριώτη είχε το σπίτι της δίπλα στην Λαϊκή Συνέλευση Γκύζη (Ιωάννου Σούτσου 10), ο Παναγής Δημητράτος είχε το σπίτι του κοντά, το σπίτι της ΕΠΟΝ (Δουκίσσης Πλακεντίας 3) και ο Δημήτρης Γληνός είχε εισηγηθεί το πρώτο υπαίθριο σχολείο στην Πλατεία Αμερικής (Κτήμα Νομικού, 1916) κι εμείς στο Πεδίο του Άρεως έχουμε το δεύτερο (του αρχιτέκτονα Νικόλαου Μητσάκη, κάνοντας δράσεις με το «Σκασιαρχείο» και τον Ζάφο Ξαγοράρη και τη «Λοξή Τάξη» τόσα χρόνια), όπως επίσης και τα σχολεία της Κυβέρνησης του Βουνού (το σπίτι του ΕΑΜ που πάρθηκε η απόφαση κι αυτό δίπλα μας). Ο δάσκαλος Κώστας Σωτηρίου δίδασκε στη Σχολή Μπερζάν (πλατεία Αιγύπτου) όπου εφαρμόζονταν οι αρχές του Κλαπαρέντ (και να μην ξεχάσουμε ότι είναι ο πρώτος πιθανά δάσκαλος που εφαρμόζει τον «αδαή δάσκαλο», τον Ζοζέφ Ζακοτό του Ρανσιέρ, τόσο περιζήτητος σήμερα για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων) και η Άλκη Ζέη πήγαινε στη Σχολή Αηδονοπούλου (τέρμα Ζαΐμη) όπου δίδασκαν η Ειρήνη Παϊδούση, ο Ιορδάνης Ιορδανίδης, ο Γιάννης Ζεύγος και η Καίτη Ζεύγου με ιδέες πολύ κοντά στον Φρενέ.
Οι ριζοσπαστικές παιδαγωγικές ιδέες της μεσοπολεμικής περιόδου έχουν την καταγωγή τους στα δεινά του α΄ παγκοσμίου πολέμου και τις διαφωνίες τους για την σχέση τους με τον φασισμό. Η άρνηση ενός καινούριου πολέμου είναι πίσω απ’ αυτές. Κεντρικό πρόσωπο στο φιλμ είναι ο Σελεστέν Φρενέ, η στάση του για τον φασισμό, οι ιδέες του και ο τρόπος που δούλεψε με τα παιδιά (τυπογραφείο, αλληλογραφία, κλπ). Σήμερα οι ιδέες του συνεχίζονται στην ελληνική δημόσια εκπαίδευση μέσα από το «Σκασιαρχείο», όπως και οι ιδέες του Κόρτσακ και κάποιων ακόμη. Κεντρικό ζήτημα που αναδεικνύει το φιλμ είναι τα όρια της παιδαγωγικής σε σχέση με την κοινωνία και το κράτος. Μπορούμε να αποσυνδέσουμε την παιδαγωγική από την πολιτική; Την παιδαγωγική από το αίτημα για στράτευση εναντίον του φασισμού; Το παράδειγμα του Κόρτσακ είναι εμφατικό γι’ αυτό το όριο. Ο διαφωτισμός γίνεται στρατόπεδο συγκέντρωσης. Προβολή της ταινίας λοιπόν και συζήτηση στις 3/7/2017 το απόγευμα στο Στέκι της Λαϊκής Συνέλευσης Γκύζη! [Μπ.Μπ.]
